Medusa, antik Yunan mitolojisinin daha sıra dışı ilahi figürlerinden biridir. Üç Gorgon kız kardeşten biri olan Medusa, ölümsüz olmayan tek kız kardeşti. Yılanı andıran saçları ve kendisine bakanları taşa çeviren bakışlarıyla ünlüdür.
Mitolojide Gorgonlardan çok az bahsedilir. Ancak Medusa’nın yaşamı ve ölümü hakkında birkaç efsanesi vardır. Bu mitlerin en ünlüsü onun ölümüyle ilgilidir.
Perseus ve Medusa Efsanesi
Perseus, Danae ve Zeus’un oğluydu. Danae’nin babası Argos Kralı Acrisius’a Danae’nin oğlunun onu öldüreceği önceden söylenmişti. Böylece Acrisius kızını bronz bir odaya kilitledi. Ancak Zeus bir altın yağmuruna dönüştü ve yine de onu hamile bıraktı. Acrisius, kızını ve torununu tahta bir sandığa koyup denize attı. Anne ve oğlu, Seriphos adasında Dictys kurtardı. Perseus’u erkekliğe yükselten Dictys’ti. Ancak onu hayatı tehdit eden bir göreve gönderecek olan kral, Dictys’in kardeşi Polydectes idi.
Polydectes, Perseus’un annesine aşık oldu ve onunla evlenmek istedi. Ancak Perseus, Polydectes’in onursuz olduğuna inandığı için annesini koruyordu. Polydectes, Perseus’u kandırmayı başardı; Hippodamia’nın evliliği için bağış toplama bahanesiyle büyük bir ziyafet verdi. Konuklarından hediye olarak at getirmelerini istedi, ancak Perseus’ta yoktu. Perseus hiçbir yeteneği olmadığını itiraf ettiğinde, kralın getireceği hediyeyi onun seçmesini teklif etti. Polydectes, Perseus’u rezil etme fırsatını yakaladı ve tek ölümlü Gorgon’un başını istedi: Medusa.
Medusa alt etmesi zor bir düşmandı, çünkü bakışları ile karşısındakini taşa çevirebiliyordu. Efsanenin bazı varyasyonlarında Medusa, kız kardeşleri gibi yılanlarla çevrili, dilleri titreyen, dişlerini gıcırdattan, kanatları, sert pençeleri ve devasa dişleri olan bir canavar olarak doğdu. Daha sonraki mitlerde (esas olarak Ovid’de) Medusa, yılan kilitlerine sahip olan tek Gorgon’du, çünkü bunlar Athena’dan bir cezaydı. Buna göre, Ovid, bir zamanlar güzel olan ölümlü, Athena’nın tapınağında Poseidon tarafından tecavüze uğradığı için Athena tarafından iğrenç bir görünüm ve saçlarındaki yılanlarla cezalandırıldığını anlatır.
Medusa ve Perseus’un Savaşı
Perseus, ilahi armağanların yardımıyla Gorgonların mağarasını buldu ve Medusa’yı kafasını keserek öldürdü. Çoğu yazar, Perseus’un, Gorgon uyurken Athena’nın kendisine verdiği yansıtıcı bronz bir kalkanla Medusa’nın kafasını kesebildiğini iddia eder. Medusa’nın kesik kafasından, Pegasus ve Chrysaor (Poseidon’un ve çocukları) fırladı. Bu çocukların doğumuyla eşzamanlı olarak, Medusa’nın kız kardeşleri Euryale ve Sthenno, Perseus’u takip etti. Ancak, karanlığın miğferi Hades’in ona bahşettiği hediye, ona görünmezlik kazandırdı. Pegasus’un hem kahraman Perseus hem de Bellerophon ile olan maceraları, Yunan mitolojisinden klasik hikayelerdir.
Perseus, eve dönüş yolculuğunda, Poseidon’un deniz canavarı Cetus tarafından Kral Cepheus ve Kraliçe Cassiopeia krallığının işkence gördüğü Etiyopya’da durdu. Poseidon’un intikamı, Cassiopeia’nın kızı Andromeda’nın (ya da kendisinin) güzellikte Nereidlere eşit olduğu şeklindeki kibirli iddiası için krallıktan alınıyordu. Perseus canavarı öldürdü ve Andromeda’nın elini kazandı. Andromeda zaten nişanlıydı. Bu da bir tartışmanın çıkmasına neden oldu. Bu yüzden Perseus’un önceki nişanlısını taşa çevirmek için Medusa’nın kafasını kullanmasına neden oldu.
Perseus, Kral Polydectes’in tuzaklarından korunarak annesine geri döndü, ancak çok sinirlenmişti. Perseus, Polydectes’i ve sarayını Medusa’nın başıyla taşa çevirerek intikamını aldı. Daha sonra krallığı Dictys’e verdi. Perseus Medusa’nın kafasını, onu kalkanını ve göğüs zırhını süsleyen Athena’ya verdi.
Yerebatan Sarnıcı
Yerebatan Sarnıcı, İstanbul’un tarihi güzelliklerinden birisidir. Sarnıcın kuzeybatı yönündeki köşelerindeki sütunlarının altında iki Medusa Başı vardır. Sarnıcı ziyaret eden her turistin mutlaka ilgisini çeken bu yapıların, nereden buraya getirildiği hala bilinmemektedir.
Bir görüşe göre o dönemde büyük yapılar ve özel yerleri korumak için Gorgona resim ve heykelleri kullanılırdı. Sarnıca da Medusa başının konulması da bu yüzdendir.
Buna dayanarak Medusa Başı, Bizans’da kılıç kabzalarına işlenmiştir. Ayrıca sütun kaidelerine (bakanların taş kesilmemesi için) ters olarak yerleştirilmiştir. Bir rivayete göre de Medusa, yana bakıp kendisini taşa çevirmiştir. Bu yüzden sarnıçta ışığın yansıma açılarına göre üç ayrı konumda Medusa heykeli görülmektedir.
Bir önceki yazımızı okumak için: Squid Game 2.Sezon Merak Edilenler
Yorumlar (1)